Wat is goede zorg bij complexe casuïstiek?
Een belangrijke oorzaak van complexe casuïstiek is een mismatch tussen de zorgbehoefte van de cliënt en het beschikbare zorgaanbod .
Samen beslissen
Het uitgangspunt is dat de cliënt (of vertegenwoordiger) en de professional samen beslissen over de zorg. Daarvoor is een gelijkwaardige inbreng nodig vanuit die twee perspectieven. De zorgverlener heeft kennis van de zorg. De cliënt of vertegenwoordiger heeft kennis van zijn of haar leven en wensen. Beide zijn even belangrijk.
Wat is goede zorg?
In de praktijk ontstaan er regelmatig discussies over wat goede zorg is.
Wettelijk gezien moet de zorg aansluiten bij de reële behoefte van de cliënt. Dit staat in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Zo nodig wordt maatwerk geleverd. Tegelijkertijd moeten zorgaanbieders veilige, doeltreffende en efficiënte zorg leveren die voldoet aan de professionele standaard. Dit kan op gespannen voet staan met de wensen van cliënt.
Kwaliteit van leven
Kijkend vanuit de leefwereld, bepaalt de kwaliteit van leven van de persoon of zorg passend is. Passen in de regels van het systeem is niet altijd genoeg.
Kwaliteit van leven is meer dan een dak boven je hoofd en basale lichamelijke verzorging. Het gaat om zorg die past bij wat die éne persoon wil met zijn of haar leven. Zoals relaties onderhouden, zich ontwikkelen, onderdeel zijn van de samenleving, genoeg privacy hebben, leven volgens je eigen leefstijl en inspraak hebben in je zorg.
Onredelijke verwachtingen
Soms hebben cliënten of naasten onredelijke verwachtingen van zorg. De kunst van jou als professional is dan om met elkaar te onderzoeken wat de zorg kan bieden en wat mensen en naasten zelf kunnen doen.
Wat helpt hierbij:
- Een open houding: door goed te luisteren blijken er in de praktijk toch regelmatig oplossingen te vinden die aansluiten bij de persoon en goed te realiseren zijn.
- Heel concreet beschrijven hoe de zorg en het dagelijks leven van de cliënt eruit (zouden moeten) zien. Voorkom dat er onnodige discussies ontstaan doordat mensen elkaar niet begrijpen.
Ervaringskennis
Er is een risico dat professionals uitgaan van het aanbod dat beschikbaar is in de organisatie. Juist in complexe situaties leidt out of the box denken soms tot hele realistische en goed betaalbare oplossingen.
De kennis van cliënten en naasten zelf is hierbij waardevol. En denk ook aan de inbreng van een ervaringsdeskundige.
Voorkom dat de cliënt in het systeem wordt 'gepast'
Complexiteit ontstaat als het standaard systeem geen goed antwoord heeft op de zorgvraag. Soms wordt de persoon dan toch 'in het systeem gepast'. De zorg past dan in het systeem, maar niet bij de persoon. Dit vergroot de kans op escalaties.
Onderstaande piramide laat zien dat er verschillende perspectieven zijn op 'passende zorg'. Past de zorg bij de cliënt, bij het systeem, beide, of beide niet?
Complexiteit zit niet in de persoon die zorg nodig heeft, maar ontstaat in een mismatch tussen leefwereld van de persoon, zijn of haar context en de systeemwereld van indicatiestelling, zorgtoewijzing, financiering en aanbod.