Inclusieve zorg vraagt samenwerking

Voor de ene cliënt is zelf beslissen heel belangrijk. Voor de andere zijn familie en naasten het belangrijkst. Dit bepaalt hoe jij als zorgverlener passende zorg biedt. Bespreek je keuzes alleen met de cliënt? Of kun je een keuze pas maken als familie is betrokken? In het laatste geval is het vaak beter om de hele familie erbij te betrekken.

Het is daarom belangrijk om al in het begin te vragen wat iemand fijn vindt. Bijvoorbeeld: 'Wilt u de gesprekken alleen voeren met de zorgverlener? Of liever samen met uw familie of mantelzorger? Of is één familielid woordvoerder en eerste contactpersoon?'

Zo bied je zorg die echt goed past en kun je moeilijke situaties voorkomen. Bijvoorbeeld bij keuzes in de laatste levensfase. Of wanneer je misschien in problemen komt met je beroepsgeheim.

Een genogram is een soort stamboom die familieleden en andere belangrijke relaties laat zien. Een genogram helpt om te bepalen wie je bij de zorg van je cliënt betrekt.

Het liefst teken je drie generaties omdat opa’s, oma’s ooms en tantes ook een rol kunnen spelen. Samen met de cliënt vul je in wie beslissingen neemt, wie steun biedt, enzovoort.

Is er geen familie of is de familie niet in Nederland? Dan kan een genogram nog steeds zinvol zijn. Je vraagt aan de cliënt wie belangrijk is of was in zijn of haar  leven. En wat die persoon zou adviseren in bepaalde situaties. Zo geef je mensen een plek die hier niet zijn. Ook kun je samen met een cliënt kijken hoe je vrienden, kennissen en mantelzorgers een plek geeft.

Zie voor meer informatie: Beschrijving van een genogram.

Termen

• De term ervaringsdeskundigen wordt vooral gebruikt in de ggz en gehandicaptenzorg.
• De term sleutelpersonen wordt vaak gebruikt in de context van een migratieachtergrond en ouderenzorg. Zij worden ook wel cultuurverbinders en intercultureel mediatoren genoemd.

Rol

Sleutelpersonen en ervaringsdeskundigen hebben ervaringen op uiteenlopende gebieden. Denk bijvoorbeeld aan het leven in armoede, discriminatie, migratie of het opgroeien in een onveilige omgeving. Hoe kunnen zij ondersteunen?

• Ze kunnen jou helpen om je cliënt beter te begrijpen.
• Ze kunnen je cliënt helpen door over hun eigen ervaring te vertellen.
• Ze wijzen cliënten de weg in de gezondheidszorg.

Het betrekken van ervaringsdeskundigen kan ook zinvol zijn als het niet lukt passende zorg te organiseren. Zie hiervoor:Samenwerking met ervaringsdeskundigen in complexe zorgsituaties.

Randvoorwaarden

Let op de juiste randvoorwaarden in de samenwerking met ervaringsdeskundigen en sleutelpersonen.

• Informatie over ervaringsdeskundigen in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.
• Informatie over ervaringsdeskundigen in de GGZ
• Informatie over sleutelpersonen in de ouderenzorg
• Bekijk welke sleutelpersonen met een migratiegeschiedenis er bij jou in de buurt werken. Je kunt zoeken op onderwerp, taal en plaats.

'Het is een vorm van preventie. Door de input die ervaringsdeskundigen kunnen leveren ga je botsingen of problemen voorkomen. Dus je moet niet pas samenwerken met ervaringsdeskundigen als er een probleem is, maar juist vooraf' (Ervaringsdeskundige).