Palliatieve zorg

Kijk voor een makkelijke uitleg op Steffi-palliatieve zorg

Uitleg over palliatieve en terminale zorg

U krijgt palliatieve zorg als u niet meer kunt genezen. Deze zorg is gericht op kwaliteit van leven. De zorg kan weken, maanden of jaren duren.

Palliatieve zorg kan tegelijk met een behandeling voor uw ziekte worden gegeven. Bijvoorbeeld een behandeling van bijkomende klachten. De behandeling is dan niet gericht op volledige genezing.

Er is sprake van palliatief-terminale zorg als u naar verwachting snel zult overlijden. Ook deze zorg is gericht op een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. Daarnaast is stervensbegeleiding een onderdeel van terminale zorg.

Waar

Palliatieve zorg kan op verschillende plekken gegeven worden. Bij voorkeur op de plek waar u zelf wilt zijn. Bijvoorbeeld thuis, in een hospice of in een verpleeghuis.

Hoe

Palliatieve zorg is meestal een combinatie van:

• Verzorging en verpleging. Of behandeling van pijn, jeuk, benauwdheid en andere klachten
• Controle van de gezondheid
• Hulp bij het oplossen van psychische en sociale problemen
• Aandacht voor zingeving en spiritualiteit

Ondersteuning van naasten

Hulp en ondersteuning voor naasten en mantelzorgers is ook onderdeel van palliatieve zorg. Zie voor meer informatie: mantelzorg in de palliatieve fase.

Praktische hulp thuis

Tijdens de palliatieve fase kan ondersteuning in huis nodig zijn, zoals hulp bij het schoonmaken en aanpassingen in de woning. Deze hulp valt niet onder palliatieve zorg, maar onder maatschappelijke ondersteuning. U kunt dit aanvragen bij uw gemeente.

Zie voor meer informatie: Hulp en zorg thuis.

Onverwacht herstel

Soms is er sprake van onverwacht herstel. Dan wordt met de behandelend arts bekeken welke zorg verder nodig is.

Praten over het levenseinde

Praten over de palliatieve fase kan voor veel mensen lastig zijn. U vindt advies op Praten over de laatste levensfase.

Voorbereiding op overlijden

Wilt u zich voorbereiden op uw overlijden, uw nalatenschap regelen of uw nabestaanden verzorgd achterlaten? Gebruik de checklist Voorbereiding op uw overlijden.

Advies bij uw persoonlijke situatie

Bel of mail het Juiste Loket voor meer informatie of advies bij uw persoonlijke situatie. 

Verdiepende informatie

Vergoeding van (terminale) palliatieve zorg

Palliatieve zorg kan worden vergoed vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) of vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Welke wet voor u geldt, is afhankelijk van uw situatie.

Eigen bijdrage

Voor zorg vanuit de Wlz betaalt u een eigen bijdrage, ook als het om palliatieve zorg gaat. Voor palliatieve zorg vanuit de zorgverzekering betaalt u geen eigen bijdrage. Krijgt u de zorg in een hospice? Dan kan er een vergoeding worden  gevraagd voor de extra kosten, zoals eten en drinken. Het hospice zal hierover meer informatie geven. Soms wordt deze eigen bijdrage (deels) betaald uit uw aanvullende zorgverzekering. Praktische informatie over de vergoeding is te vinden op de website Over palliatieve zorg.

Terminaliteitsverklaring: alleen nodig bij pgb

Een terminaliteitsverklaring is een verklaring van de behandelend arts waarin staat dat de levensverwachting minder dan 3 maanden is. Zo'n verklaring is over het algemeen niet nodig. Extra zorg kan zonder terminaliteitsverklaring ingezet worden. Alleen voor een persoonsgebonden budget (pgb) om zelf palliatieve zorg in te kopen, is een terminaliteitsverklaring nodig.

Gevolgen van krapte op de arbeidsmarkt

In de stervensfase is vaak 24 uur per dag zorg in de nabijheid en/of toezicht gewenst. Zowel de zorgverzekering als de Wlz biedt hiervoor genoeg budget. Het kan echter wel moeilijk zijn om voldoende zorgverleners te vinden. In de praktijk kan daardoor toch de hulp van naasten en/of vrijwilligers nodig zijn.

Informatie voor professionals

Praktijkteam palliatieve zorg

Het Praktijkteam palliatieve zorg beantwoordt vragen en helpt mee bij de oplossing van knelpunten in de palliatieve zorg. Bijvoorbeeld over de kwaliteit van zorg en financiering van palliatieve zorg. U kunt het Praktijkteam bereiken via het Juiste Loket.

Subsidieregeling palliatieve terminale zorg en geestelijke verzorging thuis

Zorgaanbieders kunnen subsidie aanvragen voor de verbetering van de kwaliteit van palliatieve zorg en geestelijke verzorging thuis. U kunt hier meer over lezen op Rijksoverheid.nl. 

Cultuursensitieve zorg rond het levenseinde

Als zorgverlener houdt u rekening met de wensen en voorkeuren van de patiënt. De culturele achtergrond is daar onderdeel van. Meer informatie hierover is te vinden via:

• Pharos: interculturele palliatieve zorg.
• De Nederlandse Vereniging voor Intensive Care: advies interculturele zorg rondom het levenseinde op de IC. Bijvoorbeeld over situaties waarin de patiënt of familie het niet eens zijn met de overgang van herstelgerichte behandeling naar comfortbehandeling.
• Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis: Richtlijn Interculturele Zorg voor moslimpatiënten.

Zie ook de meer algemene pagina over cultuursensitiviteit en inclusiviteit.

Handige websites

• Algemene informatie voor patiënten: Over palliatieve zorg
• Informatie over de inzet van vrijwilligers in de palliatieve fase: VPTZ
• Informatie voor professionals: Palliaweb 
• informatie voor professionals en vrijwilligers die mensen in de palliatieve fase ondersteunen: Stichting Agora