Dieren in de zorg

Dieren worden op verschillende manieren ingezet in de zorg. Contact met dieren kan een positief effect hebben op mensen. Therapeutische effecten zijn beperkt wetenschappelijk aantoonbaar. Over de impact op dierenwelzijn is nog weinig kennis.

Dieren kunnen op verschillende manieren betrokken zijn bij mensen die zorg of ondersteuning nodig hebben. Iedere vorm brengt andere vraagstukken met zich mee.

(Huis)dier bij cliënt thuis of in zorginstelling

Veel mensen hebben een huisdier. Dat geldt natuurlijk ook voor ouderen, mensen met een beperking en/of mentale problemen. In sommige zorginstellingen kunnen bewoners hun huisdier(en) meebrengen. Ook zijn er zorginstellingen met huisdieren 'van de instelling', bijvoorbeeld katten, die niet zozeer bij één bewoner wonen.

Mensen voelen zich vaak gesteund door huisdieren, en blijven bijvoorbeeld in beweging door met een hond te wandelen.

Op een zorgboerderij zijn vaak ook andere dieren zoals geiten of koeien, die door de bewoners of bezoekers van de dagbesteding verzorgd worden.

Vrijwilligers die met hun dier op bezoek gaan

Dieren worden ook meegebracht naar bijvoorbeeld verpleeghuizen of zelfstandig wonende ouderen. Vaak om door bewoners/cliënten geaaid te worden.

Getrainde hulphonden

Getrainde hulphonden assisteren mensen met een beperking. Alleen blindegeleidehonden, signaalhonden voor doven en adl-honden voor mensen met een beperking kunnen vergoed worden vanuit de zorgverzekering.

De inzet van honden voor mensen met psychiatrische aandoeningen, autisme, diabetes of epilepsie is niet gereguleerd in het zorgstelsel. De honden horen geen vervanging te zijn voor een (psychiatrische) behandeling of toezicht, en zijn geen begeleiders gericht op zelfredzaamheid. De aanschaf van deze dieren wordt niet vergoed vanuit de zorgverzekering of vanuit de Wlz.

Gemeenten moeten een aanvraag voor een assistentiehond zorgvuldig beoordelen. De gemeente kan de aanvraag afwijzen als zij van mening is dat de hulphond geen passende oplossing biedt voor het wegnemen van beperkingen in zelfredzaamheid of participatie van de aanvrager, of als er andere passende oplossingen zijn.

Coaching en therapie met dieren

Dieren worden ook ingezet in coaching of therapie. Vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) is vergoeding van coaching of therapie met dieren niet toegestaan. Het gaat om alle vormen waarbij een dier als middel wordt gebruikt om een doel te bereiken. Zoals dolfijntherapie, therapiehonden, coaching met paarden, equi therapie en animal assisted intervention (AAI).

Gemeenten bieden soms wel een vergoeding vanuit de Wmo of Jeugdwet.

Dierenwelzijn

De laatste jaren groeit de aandacht voor dierenwelzijn. De Raad voor Dieraangelegenheden geeft in het rapport Dierbare hulpverleners aan dat de inzet van dieren in de zorg risico op welzijnsproblemen voor de dieren met zich meebrengt.

De verwachting van de inzet van dieren in de zorg is vaak hoog. Dieren zijn echter geen behandelaren of therapeuten. Ook hoort een dier niet verantwoordelijk te zijn voor dag en nacht toezicht in situaties waarin snel hulp nodig kan zijn.

Hulp inschakelen bij dierwelzijnsproblemen

Huisdieren kunnen heel belangrijk zijn in het leven van mensen. Helaas is niet iedereen in staat goed voor een huisdier te zorgen. Bijvoorbeeld door te weinig kennis over wat het dier nodig heeft. Of door geldgebrek.

Bij (een vermoeden van) welzijnsproblemen bij dieren kunt de Dierenbescherming of de Landelijke Inspectiedienst Dierenwelzijn (144) bellen.

Voor informatie, praktische en financiële hulp bij de zorg van huisdieren kunt u terecht bij:

Alternatieven voor dieren in de zorg

Technologische ontwikkelingen bieden steeds meer mogelijkheden voor toezicht, signalering en gezelschap. Kijk hiervoor bijvoorbeeld op: