Toolbox Emmen: grip op ontwikkeling
Dit jaar volgt OPaZ door middel van actieonderzoek acht verschillende regionale initiatieven die het nét een beetje anders doen als het gaat om complexe zorgvragen. Toolbox Emmen onderzoekt hoe financieringsmogelijkheden (zorg in natura en pgb via de Wmo en Wlz, re-integratie via de participatiewet en het social impact project) de eigen professionals en deelnemers op verschillende manieren beïnvloeden.
Toolbox Emmen is een ontwikkelcentrum voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en/of complexe problematiek. Deelnemers komen er om te ontwikkelen, zodat ze weer zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in de maatschappij. “Toolbox Emmen staat open voor iedereen die wil werken aan zijn of haar eigen perspectief,” stelt Adriaan Pals, voorzitter van het bestuur. “Bij ons vind je bijvoorbeeld mensen met autisme, mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking, mensen met een laag iq, verslaafden en ex dak- en thuislozen. We hebben geen afgebakende doelgroep, en sluiten niemand uit. Wel werken we met een gedragscode, en iedereen die zich daaraan wil conformeren is welkom.”
De invloed van financiering
“Ik zag OPaZ’ oproep voor de actieonderzoeken voorbijkomen op Twitter en wist meteen dat ik mee wilde doen,” zegt Adriaan. “Wat me aansprak was de mogelijkheid om iets te onderzoeken dat niet goed gaat. Wij bieden dagbesteding en begeleiding via zorg in natura en pgb onder de Wmo en Wlz, we zijn een re-integratiebedrijf voor de participatiewet in 3 gemeenten en voor het UWV, en we hebben een social impact project. Het is best ingewikkeld. Financiering en verdienmodellen hebben behoorlijk invloed op de manier waarop een deelnemer begeleiding krijgt. De regels en systemen brengen een bepaald type aanbod voort, waar cliënten en deelnemers niet altijd verder mee komen. Mensen raken er soms zelfs van overtuigd dat ze er niet toe doen of dingen niet kunnen. Dat gaat nu dus niet goed. Met ons actieonderzoek willen we ontdekken welke regels in het huidige systeem de vooruitgang van deelnemers beïnvloeden of remmen. Wij denken dat de manier waarop systemen zijn ingericht invloed heeft op het gedrag van organisaties en professionals. De overheid zou kunnen sturen op een grotere ontwikkeling en hoger welzijn van cliënten en deelnemers door financiering anders te organiseren.”
Doorlopende evaluatie
De ontwikkeling en het welzijn van de deelnemers wordt bij Toolbox Emmen nauwlettend in de gaten gehouden. Als je bij Toolbox Emmen aan de slag wilt bespreek je eerst jouw wensen en behoeften in een kennismaking en intakegesprek. Daarbij zijn twee begeleiders van Toolbox Emmen aanwezig, en eventueel ook de ouders en/of andere begeleiders van de deelnemer. “In deze gesprekken proberen we zo goed mogelijk door te vragen om te ontdekken wat een deelnemer precies wil, waar hij nu tegenaan loopt, wat hij nodig heeft, waar hij behoefte aan heeft en waar hij goed in is,” vertelt Adriaan. “Zo’n gesprek proberen we elke 4 tot 6 weken met de deelnemer te herhalen in de vorm van een evaluatiegesprek. Zo houden we grip op de ontwikkeling en kunnen we onze aanpak bijtijds aanpassen wanneer dit nodig is.”
"Wij vragen wat mensen graag willen doen, en proberen dat zo goed mogelijk te faciliteren."
Bijzonder aan de aanpak van Toolbox Emmen is dat er aanbod wordt gecreëerd op basis van de drijfveren van de deelnemers. Adriaan: “Onze werkwijze is vragen wat mensen graag willen doen, en vervolgens proberen dat zo goed mogelijk te faciliteren. Wat er dan gebeurt is dat je als aanbieder allemaal verschillende dingen gaat doen. Een voorbeeld daarvan is dat een deelnemer hier in eerste instantie kwam voor dagbesteding, en dat we er na enkele evaluaties achter kwamen dat hij eigenlijk wilde leren 3d-tekenen. Wij hebben dat samen met hem opgepakt. Hij begon onder onze stichting te oefenen met het tekenen van onderdelen voor een modelvliegtuig, en wij hebben een 3D-printer aangeschaft zodat hij ze ook kon printen. Als dat allemaal goed gaat kan hij in de toekomst misschien modeltekenen in opdracht van een bedrijf.”
Bij Toolbox Emmen kunnen deelnemers dus datgene ontwikkelen waar zij goed in zijn. Dat kan van alles zijn. Er is een metaalwerkplaats, een houtwerkplaats, een werkplaats met allerlei machines, een werkplaats waar meubelen worden opgeknapt, flexwerkplekken, een computerruimte, een creatieve afdeling, een kas, een moestuin, een koffiebranderij met een barista en een droneracebaan. En dat is nog niet alles: Toolbox Emmen haalt ook plastic flessen op om te recyclen en verzorgt onderhoud voor winkels, bedrijfspanden, het eigen pand en groenvoorzieningen.
Leren = proberen
Toolbox Emmen gaat er vanuit dat deelnemers automatisch ander gedrag gaan vertonen om hun eigen doelen en wensen te kunnen halen wanneer zij zichzelf op waarde weten te schatten en overtuigd zijn van hun eigen kunnen. En dat je, als je ergens goed in bent, met de juiste ondersteuning je weg terug kunt vinden in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. “Als een deelnemer zo ver is, dan vertellen we de buitenwereld dat we zijn of haar diensten kunnen leveren. Dan zie je vaak dat we wat simpele opdrachtjes krijgen. Zo groeien mensen er langzaam in. Ze gaan vanuit een oefenproject stapsgewijs naar kleine opdrachten, totdat ze klaar zijn voor een opdracht van een vreemde. Zo worden deelnemers steeds beter, zelfverzekerder en zelfstandiger. Als dat helemaal goed gaat kunnen deelnemers er hun eigen bedrijf van maken. Maar die stap maken we pas wanneer het risico zo klein mogelijk is.”
Bedrijven die met Toolbox Emmen willen samenwerken moeten wel een sociale mindset hebben, vertelt Adriaan. “Onze doorlooptijden zijn langer en we zijn minder betrouwbaar, omdat onze mensen gemiddeld vaker ziek zijn of soms een opdracht aannemen en er vervolgens achter komen dat ze er nog niet klaar voor zijn. Gelukkig merken we dat steeds meer bedrijven bereid zijn om dat risico te accepteren. Anderzijds is het ook zo dat wij een heel uniek aanbod hebben. We doen vaak gekke en bijzondere dingen, en zijn ook heel goed in het maken van enkele stuks die je nergens anders kunt krijgen.”
Effectmeting
Terug naar het actieonderzoek: om erachter te komen hoe de verschillende financierings- en verdienmodellen gedrag van professionals en organisaties sturen, en waar de knelpunten liggen in relatie tot de positieve ontwikkeling van deelnemers, brengt Toolbox Emmen eerst alle processen en acties binnen de modellen in kaart. Daarnaast ontwikkelt het initiatief software om het welbevinden van de deelnemers mee te meten. “Met de software willen we per groep deelnemers op verschillende leefgebieden meten welk effect het verdienmodel op hen heeft. Dat doen we op meerdere momenten. Zo krijgen we een beeld van hun leercurve en hun welbevinden.”
Als de focus binnen de modellen verschuift worden professionals, organisaties én deelnemers op een andere manier uitgedaagd om resultaat te behalen, denkt Adriaan. “Nu zijn de modellen vooral gericht op het managen van de beperkingen van mensen. Het zorgaanbod focust daardoor ook vaak op wat mensen niet kunnen. Ook vind ik dat we zijn doorgeslagen met administreren, rapporteren en het systeemdenken. Als de focus zou verschuiven, met niet meer de beperking van een cliënt als uitgangspunt, maar juist zijn ontwikkeling op alle leefgebieden, dan denk ik dat professionals hun werk anders insteken en dat deelnemers grotere stappen kunnen maken in hun ontwikkeling.”
Wat de uitkomst van het actieonderzoek ook zal zijn, het gaat Toolbox Emmen sowieso iets opleveren: “Voor ons wordt het veel helderder hoe alles nu loopt en hoe alles zou moeten lopen. Daar worden we ons nu al bewuster van. Ook kunnen we dankzij dit onderzoek een enorme slag maken in onze professionalisering. Het onderzoeken en monitoren van de modellen daagt ons uit om het steeds beter te doen en steeds verder te komen.”
Wordt vervolgd!
- Op de website van Toolbox Emmen leer je meer over dit project.